Założenie firmy wiąże się zawsze z koniecznością podjęcia rozmaitych decyzji. Poza sposobem opodatkowania czy nazwą, trzeba także mieć świadomość tego, że w polskim prawie wyróżnia się różne rodzaje działalności gospodarczej. Ich wybór nie jest bez znaczenia – każda z form ma nieco inny charakter i typ rozliczania się z fiskusem. Podjęcie tej decyzji wpływa zatem na późniejsze funkcjonowanie biznesu, koszty z nim związane, formalności rejestracyjne i urzędowe, narzuca również rozmaite możliwości, ale także określone ograniczenia. Na pewno wszystkie rodzaje działalności gospodarczej posiadają zarówno wady, jak i zalety. Decyzja w tym zakresie powinna być uzależniona od zakresu i sposobu działania danej firmy, zatem wymaga dokładnego przemyślenia pod kątem wszystkich aspektów związanych z biznesem. Pochopny, nieodpowiedni wybór może skutkować wieloma utrudnieniami i przede wszystkim mniejszą korzyścią finansową.
W Polsce rodzaje działalności gospodarczej to jednoosobowa działalność lub spółka (jawna, cywilna, partnerska, akcyjna, z ograniczoną odpowiedzialnością, komandytowa, komandytowo-akcyjna). Warto zatem krótko je opisać.
Choć istnieją różne rodzaje działalności gospodarczej, zdecydowanie pod względem popularności zwycięża jednoosobowa działalność gospodarcza. Tę formę wybiera największa ilość przedsiębiorców rejestrujących swój własny, prowadzony przez siebie biznes – zazwyczaj są to średnie lub niewielkie firmy. Na pewno największą zaletą jest tu bardzo łatwy proces rejestracyjny. Od kilku lat nie tylko jest ono zupełnie darmowe, ale dodatkowo zajmuje niewiele czasu – wystarczy wpis do CEIDG, a niemal wszystko załatwia się w jednym miejscu w danym urzędzie (miasta albo gminy). Nie trzeba również posiadać żadnego kapitału początkowego. Jednoosobowa działalność daje kilka możliwości opodatkowania (w tym uproszczonych, jeśli dochód nie przekracza 2 milionów euro) oraz skorzystania z ulg (m.in. tzw. „mały ZUS” na start). Jednoosobowa działalność pozwala na zatrudnianie do pracy innych osób. Osobą odpowiedzialną za wszystko, również za zobowiązania finansowe, jest właściciel firmy, a więc osoba, na którą owa działalność jest zarejestrowana. Do obowiązków przedsiębiorcy należy płacenie podatków, jak również comiesięcznych składek na ubezpieczenie w ZUS.
Jeśli chodzi o inne rodzaje działalności gospodarczej, to na pewno często zakładane są w naszym kraju spółki. Najpowszechniejszą z nich jest forma cywilna. Aby zarejestrować tego typu firmę, trzeba zawrzeć umowę spółki między co najmniej dwoma podmiotami – zwykle są to przedsiębiorcy, którzy mają już założone swoje własne firmy. Spółka cywilna, podobnie jak jednoosobowa działalność gospodarcza, wymaga wpisu do CEIDG, jak również, w określonych sytuacjach, pozwala na uproszczoną księgowość. Nie jest też potrzebny kapitał początkowy. Ważną różnicą jest tu jednak brak konieczności płacenia podatku dochodowego – w tym wypadku każdy z przedsiębiorców, będących wspólnikami, robi to osobno, zupełnie samodzielnie. Swego rodzaju wadę stanowić może na pewno także odpowiedzialność zbiorowa – jeśli jeden ze wspólników podejmie jakąś decyzję odnośnie funkcjonowania biznesu, jej konsekwencje ponosić będą także pozostali. Każdy z nich odpowiada również za finansowe zobowiązania swoim własnym majątkiem. Sam proces założenia i rozpoczęcia takiej działalności jest szybki i prosty. Minus wiąże się jedynie ze wspólną odpowiedzialnością.
Wymieniając rodzaje działalności gospodarczej, nie można pominąć spółki jawnej. Jej dużą zaletą jest prosta forma prawna. Do rozpoczęcia takiego działania niezbędna jest oczywiście umowa pisemna, jak również rejestracja w KRS. Wspólnicy, których powinno być co najmniej 2, razem odpowiadają za zobowiązania, również prywatnym majątkiem, a ponadto każdy z nich może reprezentować firmę, chyba że w umowie zostanie to ustalone w inny sposób. Spółka jawna nie płaci podatku – ten uregulować musi indywidualnie każda z osób zarządzających. Prawo zezwala tu na uproszczoną księgowość.
Inne rodzaje działalności gospodarczej to spółka komandytowa i komandytowo-akcyjna. Tu za zobowiązania odpowiada jeden wspólnik w sposób nieograniczony, zaś odpowiedzialność pozostałych jest już w tym zakresie ograniczona. Zwykle tę formę wybiera się wtedy, gdy np. jedna z osób posiada wkład finansowy na rozpoczęcie biznesu, a druga – sam pomysł jego realizacji. W przypadku spółki komandytowo-akcyjnej podstawą całego działania jest określony statut, podpisany przez wszystkich wspólników. Spółka partnerska dotyczy głównie wolnych zawodów, jak prawnicy, lekarze, informatycy czy księgowi. Konieczne jest tu podpisanie umowy (będącej aktem notarialnym) i rejestracja w KRS. Opisując rodzaje działalności gospodarczej, trzeba również wspomnieć o spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym przypadku wymagana jest pisemna umowa (akt notarialny), wpis do KRS, jak również kapitał zakładowy na 5000 zł. W przypadku ostatniej z form działalności gospodarczej, czyli spółki akcyjnej, kapitał ten jest znacznie wyższy i wynosi aż 100 tysięcy złotych.
