Nauka w uczelni wyższej, czyli studia jest udziałem większości absolwentów szkół ponadpodstawowych. Na 434 uczelniach w Polsce studiuje obecnie prawie 1300 tysięcy studentów. Jest to o prawie pięć procent mniej niż rok wcześniej, ale spadek liczby studiujących jest wyłącznie skutkiem niżu demograficznego i nie ma związku ze spadkiem popularności studiów w naszym kraju. Jeszcze stosunkowo niedawno, w połowie ubiegłego stulecia posiadanie wykształcenia wyższego zarezerwowane było dla elit intelektualnych, politycznych, finansowych. Wykształcenie wyższe było luksusem, a osoby z dyplomami wyższych uczelni mogli przebierać w propozycjach zatrudnienia jak w ulęgałkach. Dzisiaj sytuacja się zmieniła diametralnie – w mniejszości są ludzie bez wykształcenia, a przebierać mogą pracodawcy, a nie poszukujący pracy absolwenci szkół wyższych.
Decyzja o rozpoczęciu studiów to nie tylko wybór rodzaju uczelni i kierunku studiów, ale również wybór stopnia studiów. Większość studentów decyduje się po maturze na studia magisterskie jednolite. Są to pięcioletnie studia na kierunkach uniwersyteckich, trwające pięć i pół roku studia techniczne lub sześcioletnie medyczne. W zależności od typu szkoły absolwent takich studiów otrzymuje tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera albo lekarza (medycyny, stomatologii, weterynarii). Wiele kierunków studiów można jednak realizować w podziale na stopień pierwszy i drugi, czyli poprzez ukończenie dwóch odrębnych form kształcenia na poziomie szkoły wyższej.
Studia stopnia pierwszego to licencjaty lub techniczne studia dla inżynierów. Licencjat wymaga trzech lat nauki, studia inżynierskie są o jeden semestr dłuższe. Nie można na tym poziomie studiować medycyny czy prawa. Po napisaniu i obronie pracy dyplomowej a następnie uzyskaniu dyplomu ukończenia uczelni, absolwenci mają prawo rozpocząć studia drugiego stopnia. Są to z reguły czterosemestralne studia obejmujące swym programem przedmioty kierunkowe i specjalizacyjne będące rozszerzeniem w stosunku do poziomu studiów pierwszego stopnia. Końcem studiów drugiego stopnia jest obrona samodzielnie napisanej pracy magisterskiej. Tytuł magistra lub magistra inżyniera jest potwierdzeniem zdobycia wykształcenia wyższego pełnego.
Osoby nieprzeciętnie zdolne i bardzo pracowite, które chcą swoją przyszłość zawodową związać z nauką i pracą dydaktyczną na uczelni, mogą podjęć się studiów trzeciego stopnia, czyli studiów doktoranckich. Studia doktoranckie trwają minimum dwa lata, a ich program ma na celu przygotować doktorantów do prowadzenia samodzielnej pracy badawczej. Jeśli badania dotyczą bardzo trudnych zagadnień, przez co na ich wykonanie potrzebne jest więcej czasu, studia doktoranckie można wydłużyć do czterech lat. Po tym czasie studenci – doktoranci przedstawiają swoje badania, wyniki, wnioski w formie pracy naukowej – pracy doktorskiej. Jej publiczna obrona, to wykład wygłoszony w obecności autorytetów naukowych, a częstymi gośćmi prelegenta są członkowie jego rodziny i przyjaciele. Pozytywny wynik uzyskany za pracę i akceptacja komisji są równoznaczne z nadaniem doktorantowi naukowego tytułu doktora nauk.
Czy ukończenie studiów wszystkich szczebli kończy drogę edukacyjną? Formalnie tak – wyżej kształcić się już nie można. Ale można, trzeba i warto uczyć się dalej poprzez inne formy edukacyjne, aby rozszerzać swoją wiedzę, pogłębiać umiejętności praktyczne, zmieniać kwalifikacje zawodowe. Najlepszym sposobem na takie kształcenie są studia podyplomowe. Podyplomowe, czyli po dyplomie – znakiem tego jest wymóg posiadania dyplomu studiów wyższych. Każdy stopień studiów do tego uprawnia. W polskich uczelniach są studia podyplomowe po licencjacie i po studiach magisterskich czy doktoranckich.
Podjęcie nauki w zakresie nowych kompetencji zawodowych jest szczególnie ważne dla osób, które nie mają wystarczających kwalifikacji do objęcia nowego stanowiska, są zagrożone utratą pracy i szybko muszą zdobyć nowy zawód. Studia podyplomowe po licencjacie to świetne rozwiązanie dla wszystkich, którzy nie uważają siebie za atrakcyjnych uczestników rynku pracy – nie mogą znaleźć zatrudnienia stałego, dobrze płatnego, satysfakcjonującego i służącego rozwojowi osobistemu. Zamiast automatycznej decyzji o kontynuacji nauki na studiach magisterskich warto najpierw zapoznać się z ofertą studiów podyplomowych. Zdobycie nowych kwalifikacji jest łatwiejsze i trwa krócej, niż podczas studiów stopnia drugiego.
Studia podyplomowe są z reguły studiami płatnymi. Jednak coraz częściej uczelnie poprzez liczne projekty edukacyjne pozyskują zewnętrzne środki finansowe i dzięki temu coraz częściej można znaleźć studia podyplomowe darmowe lub z symboliczną wysokością czesnego.
Studia podyplomowe są ciekawą propozycja dla osób zamierzających zakończyć karierę zawodową i przejść na emeryturę. Ukończenie nowych studiów może stać się początkiem ich nowej aktywności zawodowej prowadzonej we własnej firmie. Samozatrudnienie przy jednoczesnej emeryturze to nie tylko sposób na zagospodarowanie wolnego czasu, ale przede wszystkim metoda osiągania wysokich dochodów.
