Świadczenia społeczne to bardzo częsty temat wszelkich dywagacji – czy się należą, komu, i na jakich zasadach? Państwo jest zobowiązane pomagać swoim obywatelom, którzy zostali nagle w trudnej sytuacji finansowej w różnych sytuacjach – na przykład w razie nagłej utraty pracy, ciężkiego kalectwa, czy śmierci kogoś bliskiego, kto dotychczas był dla nich źródłem utrzymania.
Każdy człowiek stara się swoją sumienną pracą na legalnych warunkach zarobić na swoje własne utrzymanie. Odkłada składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, dzięki czemu obywatele i ich rodziny mają prawo do różnych świadczeń. Do jakich? To zależy od konkretnej sytuacji danego obywatela. Nie każdemu przysługują te same świadczenia, nie każdemu w ogóle one przysługują. Dlatego też dobrze jest zdobyć orientacyjne rozeznanie co do tego, jakie obowiązki ma wobec nas ZUS w różnych sytuacjach, abyśmy poznali swoje prawa i możliwości otrzymywania świadczeń. ZUS pobiera od osób pracujących składki na ubezpieczenie społeczne, które ma na celu zrekompensowanie osobom ubezpieczonym i ich rodzinom utraty pewnej części przychodów. Dotyczy to oczywiście sytuacji awaryjnych, czyli losowych – niezależnych od świadomych decyzji i popełnionych błędów ubezpieczonego. W przypadku ubezpieczeń społecznych, nieznajomość prawa szkodzi. Jeśli nie złożymy do ZUS wniosku o odpowiednie świadczenie, wówczas ta instytucja sama nie zaoferuje nam pomocy w trudnej sytuacji. Będąc ubezpieczonym w ZUS, dobrze jest wiedzieć na przykład ile wynosi renta rodzinna, jakie wynagrodzenie będzie nam przysługiwało gdy będziemy chorzy, gdy ulegniemy wypadkowi lub ile dostaną nasze dzieci na wypadek naszej śmierci. Znając podstawy do swoich roszczeń, w odpowiedniej sytuacji będziemy w stanie ubiegać się o pieniądze, które nam się należą – i powinniśmy to robić, bez względu na to, jak dobrze sobie radzimy finansowo bez wsparcia państwa.
Renta rodzinna jest szczególnym świadczeniem. Jest ono wypłacane bliskim członkom rodziny osoby ubezpieczonej zmarłej. Jednym z warunków przyznawania renty rodzinnej jest fakt uznania prawa do renty lub emerytury przez zmarłego. Oczywiście jest dużo więcej obostrzeń dotyczących tego kto, jak długo i na jakiej podstawie może otrzymywać taką rentę. Należy się dokładnie zorientować, czy przysługuje nam renta rodzinna, oraz w jakiej wysokości. Generalna zasada jest taka, że rentę rodzinną otrzymuje się w wysokości 85%, 90% lub 95% świadczenia, otrzymywanego przez osobę zmarłą. Wysokość renty rodzinnej będzie zależała od liczby osób, które mają ją otrzymywać, czyli liczby osób, które były na utrzymaniu zmarłego. Jednakże, renta rodzinna nie jest zwielokrotniana w zależności od ilości bliskich zmarłego, lecz przeciwnie – jej wysokość jest dzielona pomiędzy poszczególnych bliskich.
Kiedy umiera nam rodzic, zwykle nie rozpatrujemy jego śmierci w kontekście finansowym, czyli tego, ile możemy na tym skorzystać. Wręcz przeciwnie – zastanawiamy się, jakie wydatki poniesiemy w związku z organizacją pogrzebu, i skąd weźmiemy na to fundusze. Jednak gdy czas od śmierci rodzica, męża lub innego bliskiego krewnego upływa, zaczynamy sobie zdawać sprawę, że brak tej osoby oznacza również brak świadczeń. Choć sprawy tak przyziemne w chwili śmierci odchodzą na dalszy plan, to zaczynamy o nich myśleć w momencie, gdy po pogrzebie powoli zaczynamy dochodzić do siebie, a rachunki za media i inne opłaty nie przestają przychodzić. Wtedy uświadamiamy sobie, że razem z ukochaną osobą straciliśmy też pewne źródło dochodu. A nasze życie się nie kończy – i musimy sobie jakoś radzić z tym przyziemnym problemem, jakim jest opłacanie rachunków i robienie zakupów. Renta rodzinna pomaga nam, pomimo trudnego czasu żałoby, nie myśleć przez jakiś czas przynajmniej o tym, skąd wziąć fundusze na przyziemne rzeczy takie jak opłaty i zakupy. Pomaga przeczekać we względnym dostatku czas, w którym próbować będziemy stanąć na nogi i zacząć utrzymywać się zupełnie samodzielnie.
Najczęstszymi beneficjentami rent rodzinnych są dzieci osób, które otrzymywały emerytury lub renty. Oczywiście chodzi głównie o dzieci małoletnie, a konkretnie – uczące się i studiujące. Osoby, które w wieku kilkunastu lat straciły ojca lub matkę, a nawet ojczyma lub macochę, mogą się starać o rentę rodzinną. Warunkiem jej pobierania jest jednak kontynuowanie swojej edukacji, również na uczelniach wyższych. W przypadku, jeśli przerwie się naukę na przykład po napisaniu matury lub w trakcie studiów – świadczenia automatycznie przestają być wypłacane. Nie ma możliwości ponownego ich otrzymania, na przykład po wznowieniu studiów po rocznej przerwie. Kryteria przyznawania świadczeń rentowych w ZUS są bardzo wyśrubowane. Najlepiej jest budować sobie solidne uprawnienia do pobierania różnych świadczeń wówczas, gdy jeszcze się pracuje i odkłada składki. Wtedy w sytuacji nagłej jesteśmy zabezpieczeni i wiemy, że nie zostaniemy zupełnie bez przychodów, gdy wydarzy się coś złego. Pamiętajmy, że o swoje ubezpieczenie warto zacząć dbać jak najwcześniej!
