Dywidenda jest częścią zysku netto po opodatkowaniu podatkiem dochodowym spółki kapitałowej przeznaczona dla jednego wspólnika albo akcjonariusza lub do podziału pomiędzy wspólników lub akcjonariuszy.
Dywidenda może pochodzić też z niepodzielnych zysków z poprzednich lat, kapitału zapasowego, który powstał z zysku spółki oraz z kapitałów zapasowych, które również powstały z zysku spółki. W związku z tym możliwe jest wypłacenie dywidendy nawet w roku, w którym spółka poniosła stratę.
Spółka może wypłacać dywidendę w formie środków pieniężnych lub innych aktywów, które posiada, na przykład w formie nieruchomości, samochodu, surowców czy akcji, jednak w tym wypadku pojawia się kwestia sporna, czy opodatkować ją podatkiem VAT, czyli podatkiem od towarów i usług.
Wypłata dywidendy odbywa się zgodnie z regulacjami określonymi w Kodeksie Spółek Handlowych. Szczegółowe zasady wypłaty dywidendy mogą zostać określone w statucie spółki. Mogą być one nawet odmienne niż te, które przewiduje Kodeks Spółek Handlowych, o ile Kodeks Spółek Handlowych przewiduje taką możliwość.
Najczęściej dywidenda wypłaca jest na zakończenie roku obrotowego, ale możliwe jest również wypłacanie dywidendy w formie zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy.
Podstawą do obliczenia tego, jak wysoka będzie dywidenda, jest roczny wynik finansowy spółki, przy czym wartość wypłaty określa zgromadzenie wspólników spółki w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub walne zgromadzenie akcjonariuszy w przypadku spółki akcyjnej. Muszą jednak oni brać pod uwagę horyzont spółki na najbliższe miesiące oraz plany inwestycyjne.
Aby obliczyć dywidendę należną jednemu inwestorowi, należy podzielić jej całkowitą kwotę przez łączną liczbę akcji spółki.
Jeśli dywidendę wypłaca spółka znajdująca się na giełdzie, cena akcji ulegnie pomniejszeniu o wartość dywidendy wypłacanej akcjonariuszom.
Płatnikiem podatku od dywidendy jest podmiot, który wypłaca dywidendę.
Jeśli spółka zdecyduje się na wypłatę dywidendy w postaci rzeczowej będzie zobowiązana do opłacenia podatku od towarów i usług, jeśli przedsiębiorstwo jest podatnikiem podatku od towarów i usług, przedmiot wypłacany jako dywidenda to towar, wobec którego spółce przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku, który został naliczony przy jego zakupie.
Opodatkowanie od dywidendy dla osoby fizycznej wynosi dziewiętnaście procent. Spółka deklaruje za nią otrzymane zyski do właściwego Urzędu Skarbowego w formie deklaracji PIT8-A.
W przypadku osób prawnych z siedzibą na terenie Polski podatek od dywidendy wynosi dziewiętnaście procent, a właściwy Urząd Skarbowy o wymiarze podatku informuje płatnik w postaci deklaracji CIT-6R.
W przypadku podmiotów zagranicznych podatek od dywidendy z zasady również wynosi dziewiętnaście procent. Płatnik odprowadza go na konto właściwego Urzędu Skarbowego odpowiedzialnego za opodatkowanie osób zagranicznych.
Dziewiętnastoprocentowy podatek od dywidendy może zostać obniżony do poziomu pięciu lub dziesięciu procent na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W takim przypadku płatnik nadal potrąca dziewiętnastoprocentowy podatek od dywidendy, natomiast zagraniczny udziałowiec może wystąpić o zwrot tego podatku.
Niezależnie od tego, na jakiego rzecz podatnika spółka wypłaca dywidendę, możliwe jest zwolnienie od podatku dochodowego w tym przypadku, jeśli łącznie zostaną spełnione cztery warunki. Mianowicie dywidenda jest wypłacana przez spółkę, która jest podatnikiem podatku dochodowego i ma siedzibę lub zarząd na terenie Polski, przychód z dywidendy uzyskuje spółka, która podlega opodatkowaniem podatkiem dochodowym na terenie Polski, państwie należącym do Unii Europejskiej lub do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a także Szwajcarii, niezależnie od tego, gdzie osiąga dochody, a jednocześnie spółka uzyskująca dywidendę ma dziesięć procent udziałów lub więcej w spółce, która wypłaca dywidendę, a spółka, która otrzymuje dywidendę nie jest zwolniona z odprowadzania podatku dochodowego niezależnie od źródła uzyskania dochodu. Warunkiem koniecznym jest również posiadanie w spółce, która wypłaca dywidendę, udziałów od co najmniej dwóch lat.
Przy omawianiu pojęcia dywidendy warto również wziąć pod uwagę to, że dzień dywidendy i dzień otrzymania dywidendy to dwa zupełnie inne, ale powiązane ze sobą terminy, których nie należy mylić. Dzień dywidendy to dzień, w którym ustalono prawo do otrzymania dywidendy, natomiast dzień otrzymania dywidendy to dzień, w którym, jak sama jego nazwa wskazuje, wspólnicy lub akcjonariusze otrzymują wynagrodzenie z tytułu dywidendy.
Można spotkać się również z określeniem dnia prawa do dywidendy. Jest to dzień, w którym inwestor czy też wspólnik lub akcjonariusz musi posiadać zapisane na koncie Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych akcje spółki, w przeciwnym razie nie będzie miał prawa do wypłacenia dywidendy. Dzień przysługiwania prawa do dywidendy jest ustalany przez zgromadzenie wspólników w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki akcyjnej.
